zondag 31 maart 2013

Heldhaftig. Vastberaden. Barmhartig 2


Joodse Amsterdammers opgepakt om te worden vermoord in vernietigingskampen. Dezelfde bomen staan er nu nog, en dezelfde huizen met dezelfde ramen waardoor dezelfde gewone mensen zagen hoe dezelfde gewone medemensen werden afgevoerd, alleen maar omdat de bezetter en de collaborateur vonden dat ze joods waren en dus niet deugden. (Let ook op de details. De hoeden die af moesten. Waarom anders dan om deze mensen nog meer te vernederen. In alle openbaarheid burgers op de knieen dwingen, met de handen in de lucht, alsof ze misdadigers waren. En het was ook de bedoeling om de slachtoffers af te schilderen als daders.)



Hier nog en aanvulling op jouw stuk ‘Heldhaftig, vastberaden, barmhartig’:

De mythe van deze uitzonderlijk vriendelijke Nederlandse attitude voedde zich direct na de oorlog met verschillende motieven.  
De Februaristaking werd steeds vaker tot een hoogtepunt in het verzet tegen de Jodenvervolging verklaard. 
Bij de eerste herdenking in 1946 waren 50.000 mensen aanwezig, onder wie koningin Wilhelmina die bij deze gelegenheid 
had besloten dat Amsterdam het devies ‘Heldhaftig, vastberaden, barmhartig’ mocht toevoegen aan het stadswapen.  
Op het Jonas Daniël Meijerplein kwam het monument De Dokwerker te staan, ter herinnering aan de staking, 
onthuld door koningin Juliana in 1952. 
De Februaristaking was de enige protestactie in Europa naar aanleiding van een pogrom uit de gehele Tweede Wereldoorlog. 
Ze was uniek, maar op de maatregelen tegen de joodse bevolking heeft de staking geen invloed gehad.  
Zoals de joodse redacteur Max Gans schreef na de onthulling van het monument:

'Doch bij ons Joden rijzen vragen: Of de plek, waar dit beeld werd neergezet, wel met tact en piëteit werd bepaald. 
Of men er geen rekening mee had moeten houden wat dit monument op deze plek betekent voor de kinderen van die honderdduizend, 
wien het verzet niets heeft mogen betekenen. Of op dit plein, dat tot symbool had kunnen worden, 
niet van het weinige dat door verzet bereikt, maar van het vele dat ondanks verzet misdreven is, 
niet een monument had moeten staan gericht op het verleden van deze buurt. 
Of het niet iets schrijnends heeft gelijk een monument voor de luchtafweer op het graf van bij een bombardement omgekomenen.' 
(NIW 19-12-1952).

Over de mythe dat koningin Wilhelmina tijdens de Tweede Wereldoorlog een "heldin" was: 
Gerard Aalders, ‘Londense nonsens’, HP/De Tijd, oktober 2012, p. 72-78.





Dit gebeurde in de buurt waar ik woon, slechts 7 decennia geleden. En hetzelfde zal weer gebeuren met andere hoofdrolspelers, andere slachtoffers, maar altijd weer onder aanvoering van hetzelfde tuig.

3 opmerkingen:

AdR zei

Als ik het goed zie dan is de bovenste foto op het eiland Vlooienburg gemaakt, bij het Waterlooplein dat het grootste deel van dit (voormalige) eiland uitmaakt. De bomen staan er niet meer. Als ik het goed heb met de plaats waar de foto gemaakt is kan ik via joodsmonument.nl nagaan dat uit het huis op de hoek alleen al zes mensen zijn weggehaald en vermoord, misschien staan enkelen van hen op de foto.

Ik begrijp wat er bedoeld wordt maar dat van die toeschouwers klopt dus niet.

stan zei

ik dacht dat het nabij de rapenburgerstraat was. bedankt voor de correctie
stan

AdR zei

De Zwanenburgerstraat, zo heette de straat van de hoek waar de mannen hun handen omhoog moeten steken. Die hele plaats in Amsterdam is via bouwkundig (en ook politie-) geweld weggewist. De tweede foto is van het J.D. Meijerplein.
Wie heeft de foto's gemaakt en waarom, kan men zich afvragen.